در تقویم رسمی کشور 27 اردیبهشت ماه روز جهانی جامعه اطلاعاتی و روز ملی روابط عمومی نام گرفته است.

روابط عمومی هنر و علم برقراری ارتباط با ذینفعان سازمان هاست تا علاوه بر در اختیار قرار دادن و انتشار اطلاعات لازم، نسبت به دریافت، دسته بندی و انتقال نقطه نظرات ودیدگاه های آنها به مدیران ارشد سازمان اقدام کند. در این فرآیند، هر سازمانی که موفق به ایجاد تفاهم، جلب نظر و همراهی مخاطبانش شود، بدیهی است میزان مقبولیت و مشروعیت خودرا در جامعه ارتقاء داده و در غیر این صورت با موانع متعددی روبه رو می شود.

روابط عمومی ها برای انجام بهینه وظایف و ارتقای رفتار حرفه ای خود به ساختار، ابزار و امکانات مناسبی نیاز دارند و البته پیش از این مؤلفه ها، بهره مندی از دانش و برخورداری از تجربه مناسب، ضروری است.

روابط عمومی در ایران 65 سالگی خود را طی می کند. از زمان تشکیل اولین دفتر روابط عمومی در شرکت وقت نفت ایران و انگلیس که با نام دفتر اطلاعات و مطبوعات فعالیت می کرد تاکنون که روابط عمومی به عنوان واحد تسهیل کننده ارتباط در تمامی سازمانهای دولتی و حتی شرکتهای بخش خصوصی مستقر شده، شاهد فراز و نشیب های گوناگونی بوده است.

شاید در یک نگاه کلی، بتوان روابط عمومی در ایران را به دو دوره قبل از ورود فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی و بعد از آن، تقسیم بندی کرد.

تخصصی نبودن امور روابط عمومی، جدی نبودن اقدامات آن، انجام امور عمومی سازمانها، عدم برخورداری از ساختار وتشکیلات مناسب، فراگیر نبودن آموزش روابط عمومی، عدم توجه مناسب دانشگاهها به این علم، کمبود منابع و کتب تألیفی و مسائلی از این دست از مهم ترین چالشهای روابط عمومی در سال های 1330 تا نیمه اول دهه هفتاد محسوب می شد؛ اگرچه نباید ارزش و شأن فعالیت های حرفه ای و تجربی استادان  و فعالان روابط عمومی در این سالها از نظر دور بماند.

اما از نیمه دوم دهه هفتاد به این سو، فراگیرشدن فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی در کشور، اراده وحرکت سازمانها به سمت اجرای برنامه های توسعه کاربردی فناوری اطلاعات و ارتباطات (تکفا)، و اقبال عمومی به سمت بهره گیری از توانمندی های این حوزه، تغییرات معناداری در روش های اجرایی روابط عمومی ها در تعامل با مردم ایجاد کرد.

از آنجایی که لازمه بهره مندی از مواهب این فناوریها، افزایش توان علمی و کاربردی مدیران و کارشناسان روابط عمومی بود، این امر موجب شد روز به روز روابط عمومی ها علمی تر و تخصصی تر شده وبا به کارگیری ابزار نوین به انجام وظایفشان بپردازند.

وبلاگ نویسی، راه اندازی وب سایت های سازمانی، نظرسنجی های الکترونیکی، فعالیت رسانه ها و خبرنامه های الکترونیکی، سرعت در دریافت و ارسال پیام های الکترونیکی، پادکست ها، نرم افزارهای چند رسانه ای و...همه و همه از امکانات جدید روابط عمومی ها در انجام وظایفشان محسوب شد؛امکاناتی که روز به روز تغییر و کارآمدی بیشتری پیدا کرده اند به گونه ای که چندسالی است با همه گیر شدن گوشی های تلفن هوشمند و اتصال آنها به شبکه جهانی اینترنت، شاهد شکل گیری رسانه های اجتماعی و تولید، تنظیم، انتشار و به اشتراک گذاری «پیام» در لحظه هستیم.

بنابراین دوره جدید را می توان دوره شکوفایی روابط عمومی دانست. البته تمام مزیت های برشمرده برای دو طرف اصلی این محور یعنی هم روابط عمومی و هم مردم قابل بهره برداری است.

در دوره جدید تعدد رسانه ها، ارتقای خواسته های ذینفعان و افزایش انتظارات آنها از سازمانها از مهم ترین مسائلی است که روابط عمومی ها با آن مواجه بوده وباید بی درنگ برای پاسخگویی به آنها، چاره اندیشی کنند.

روزگاری نه چندان دور به یاد داریم که شبکه های رادیویی و تلویزیونی، نشریات عمومی و تخصصی و هرآنچه که رسانه های گروهی نام می گرفت، کم تعداد بودند و تنظیم رفتار و تعامل با آنها برای روابط عمومی ها ساده تر بود، اما بدون تردید این مناسبات در زمانه ای که با داشتن یک گوشی تلفن هوشمند، در عمل صاحب رسانه هستیم و با فراگیر شدن شبکه های ماهوارهای و رسانه های متعدد اینترنتی و چاپی، تا اندازه زیادی با چالشهای خاص خود روبه روست و کار روابط عمومی را دشوارتر می کند.

به هرحال، هرچه باشد امروز، حال روابط عمومی بهتر از دیروز است. روابط عمومی در ایران بالغ شده و با استفاده آگاهانه از ابزار و تکنولوژی های روز، روز به روز درجهت حفظ اعتبار سازمانها و رضایتمندی بیشتر مخاطبانشان به پیش می رود.

هفته روابط عمومی مبارک باد!

امیرعباس تقی‌پور