سابقه تاریخی

شهرستان آذرشهر يكي از قديمي ترين و معروفترين بخش هاي شهرستان تبريز بوده كه قبلاً به نام دهخوارقان معروف و ناميده مي شد بطوري كه در سال 1306 شهرداري شهر آذرشهر مركز شهرستان تشكيل و شروع به كار نموده است. آذرشهر در سال 1376 رسماً به شهرستان تبديل شد.

موقعیت جغرافیایی

شهرستان آذرشهر با وسعت 840 كیلومتر مربع (1.8 درصد مساحت استان) در 30 كیلومتری تبریز واقع شده است و ارتفاع آن از سطح
دریا 1340 متر می باشد. این شهرستان از سمت شمال و شرق با شهرستان اسکو، از سمت غرب با دریاچه ارومیه و از سمت جنوب با شهرستان عجب‌شیر هم‌مرز است.

تقسیمات کشوری

طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان آذرشهر دارای سه بخش به نام‌های حومه (شامل دهستان‌های شیرامین، قبله‌داغی، ینگجه و قاضی‌جهان)، ممقان (شامل دهستان شهرک) و گوگان (شامل دهستان‌های تیمورلو و دستجرد)، چهار نقطه شهری به نام‌های ممقان، آذرشهر، تیمورلو و گوگان و 46 آبادی می‌باشد.

جمعیت

براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن در سال 1390، جمعیت شهرستان آذرشهر در حدود 107579 نفر (2.9 درصد جمعیت استان) و جمعیت مرکز این شهرستان 39918 نفر برآورد شده است. جمعیت شهری این شهرستان 64672 نفر و جمعیت روستایی آن 42907 نفر و تعداد خانوار آن 31828 خانوار است.

اقلیم و آب و هوا

شهرستان آذرشهر در دامنه شمال غربي كوه هاي بلندي از سلسله كوه هاي سهند غربي و جلگه و سواحل درياچه اروميه قرار گرفته است، قسمت شرق و جنوب شرقي آن كوهستاني و در مغرب آن ساحل پست درياچه اروميه قرار گرفته است، بلندترين كوه آن قاف داغي و در اصطلاح محلي به نام قبله داغي مشهور بوده و دشت حاصلخيز آذرشهر و روستاهاي اطراف آن در آبرفت رودخانه و مخروط افكنه كوهها قرار گرفته اند و كوه قبله داغي و كوه جهنم در ينگجه و چپقلو و قالاداغي در جزيره اسلامي و كوههاي قدمگاه و پيرچوپان از كوه هاي معروف شهرستان مي باشد. شهرستان آذرشهر از نظر چگونگي آب و هوا يك تفاوت كلي با ساير بخش هاي مناطق كوهستاني آذربايجان داشته و از يك تمايز مخصوصي برخوردار است، موقعيت قرار گرفتن آن از نظر جغرافيايي در آب و هواي آن اثر بخصوصي دارد دوري و نزديكي به درياچه اروميه، واقع شدن در دامنه كوهستان ها، ارتفاع و موقعيت موجود در تعيين آب و هوا موثر مي باشد.


وضعیت اقتصادی

این شهرستان در تولید سیر، لپه، سنجد، گردو و بادام دارای جایگاه ممتازی در استان است. همچنین به دلیل وجود شهرك صنعتی شهید سلیمی صنایع متنوعی از جمله مواد غذایی، خودروسازی، فولاد، شیمیایی و صنایع تبدیلی در حوزه آن شهرستان واقع شده اند. وجود 32 معدن فعال كه مواد معدنی شیل سیاه، گرانیت، مرمر، مرمریت دیاتومیت، سنگ آهك، نمك از آنها استخراج می شود و بعضی از سنگ های تزئینی معادن آذرشهر كه دارای شهرت جهانی می باشند نیاز این شهرستان را برای ایجاد واحدهای فرآوری معدنی به وضوح نشان می دهد.
عمده تجارت اهالي شهرستان آذرشهر از طريق فروش قالي و محصولات كشاورزي مي‌باشد كه توليدات خود را از قبيل گندم و جو و سيب زميني و پياز و بادام و گردو و گوجه‌فرنگي، علوفه، صيفي جات و خشكبار در بازار به فروش رسانده و از اين طريق امرار معاش مي نمايند.

نقاط تاریخی و دیدنی

چشمه چهارسو (واقع در محله ستوباد)، گورستان پيرحيران، مسجد چهارسو ستوباد، مسجد روميان، مسجد محراب (واقع در محله محراب)،  آثار باداميار (واقع در روستای باداميار يا قدمگاه در 12 كيلومتري جنوب شرقي آذرشهر)، آثار تورامين (واقع در روستاي متروك تورامين در چهل كيلومتري تبريز)، اولياي قاضي جهان (واقع در روستاي قاضي جهان از توابع گوگان در چهار كيلومتري شمال غربي آذرشهر)، قبر پير جابر ممقان، تپه باستاني شيرامين (واقع در روستاي شيرامين در هفده كيلومتري جنوب غربي آذرشهر)، تپه پير قطران یا آتشکده، تپه مصلي( واقع در ساحل شمالي رودخانه دهخوارقان، قبرهاي تاريخي و بزرگ روستاي ينگجه از توابع آذرشهر